Veri Korumaya Giriş





Bütün dünyada ve Türkiye'de kişisel verilerin korunması konusunda duyarlılık artıyor. Milyarlarca insanı buluşturan İnternet ve yolaçtığı değişim sayesinde her gün devasa büyüklükte veri toplanıyor, işleniyor ve saklanıyor. Önemli bir bölümünün kişisel hassas verilerimiz olduğu aşikar. Bunların özenle korunması, belki de hiç toplanmaması gerekmekte.

Fakat başta kâr odaklı düşünen ticari kuruluşlar ve yurttaşları hakkında daha fazlasını bilmek isteyen devletler gelmek üzere birçok kişi ve kurum, hiçbir yasal düzenleme veya etik ilke olmadan bilgilerimizi toplamakta, işlemekte, kötüye kullanmakta, ticari bir meta gibi satmakta, fişleme yapmaktadır.
Yasal düzenlemelerin ve çeşitli etik ilkelerin olmayışı önemli bir eksikliktir. Öte taraftan, kişisel veri konusundaki genel farkındalık sorunu da can yakıcı düzeydedir. Çoklarınca kişisel veri ve gizlilik (mahremiyet) evmizin ya da yatak odamız duvarları ile sınırlıdır. Sosyal ve kültürel temelleri oldukça derin bu sınırlılık, problemi katmerleştirmektedir. Evin duvarları arasında gösterilen hassasiyetin, tüm yaşam alanlarında da gösterilmesi için farkındalık ön koşuldur. Bu durumun değiştirilmesi ise yasal düzenlemeler yapmaktan çok daha zor.
Elinizdeki broşür bu farkındalığın artmasına yardım etmeyi hedeflemektedir. Kişisel veri ve mahremiyet konusunda referans alınacak bir metindir. Broşür içeriği EDRI* üyeleri tarafından hazırlanmıştır. EDRI tarafından İngilizce yayınlanan bu broşürü Türkçeye kazandırmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.
Broşürün çevirisi için Hatice Balkanlar'a, LaTeX yerleşimi için Işık Barış Fidaner ve Uğurcan Ergün'e, kapağın Türkçe düzenlenmesi için Barış Büyükakyol'a, düzeltiler için Mutlu Binark ve İlden Dirini'ye, broşür baskı giderleri için Friedrich-Ebert-Stiftung Vakfı'na teşekkür ederiz.
Bizi gözetim toplumuna doğru götüren gelişmelere karşı, yurttaş farkındalığının artmasına katkı sunması dileği ile...

Alternatif Bilişim Derneği





*: EDRI (European Digital Rights / Avrupa Dijital Haklar Örgütü) 20 farklı Avrupa ülkesinden, 32 kişisel gizlilik ve insan hakları temalı kuruluşun üyesi olduğu bir birliktir. Alternatif Bilişim Derneği EDRI'nin gözlemci üyelerindendir. https://www.edri.org/

Basılı broşür talebi için: [email protected]
Veri Korumaya Giriş
Şubat 2013, 24 Sayfa
Hazırlayanlar: EDRİ Üyeleri ve gözlemciler
Türkçe Yayına Hazırlık: Ali Rıza Keleş
Düzelti: EDRİ ve Digital Courage (Almanya)
Türkçe Düzelti: Mutlu Binark ve İlden Dirini
Tasarım: CtrlSPATE
Türkçe Yerleşim: Deniz Eren
Kapak Türkçe Uyarlama: Barış Büyükakyol
Latex Yerleşimi: Işık Barış Fidaner ve Uğurcan Ergün
Fotoğraf: Marnix Petersen
Baskı: Ceylan Mat
Broşürün İngilizce/Türkçe içeriği ve LaTeX kodları CC Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License altındadır.


İçindekiler
Sunu / Sunuş / Önsöz
KİŞİSEL VERİLER
NELERDİR? NİÇİN ÖNEMSEMELİYİZ?
ANONİMLEŞTİRME
SİZ BİR SAYI DEĞİLSİNİZ
AMACIN SINIRLANDIRILMASI İLKESİ
SADECE BELİRTİLEN AMAÇ İÇİN KULLANINIZ
VERİ İŞLEMEYE RAZI OLMAK
İZNİNİZLE
BÜYÜK VERİLER
ENDÜSTRİYEL HAMMADDE
VERİ GÜVENLİĞİ VE İHLALLERİ
DİKKATLİ DAVRANINIZ
TERCİHE GÖRE VE VARSAYILAN VERİ KORUMA
GİZLİLİK İLKESİNE GÖRE TASARLANMIŞTIR
SOSYAL PAYLAŞIM SİTELERİNDE GİZLİLİK VEVERİ KORUMA
PAYLAŞIRKEN DİKKATLİ OLALIM
BULUT BİLİŞİM
ÖNGÖRÜLEMEYEN BİR ORTAMDA ÖNGÖRÜLEBİLİR KORUMA
PROFİL OLUŞTURMA
TERCİHLERİ TAHMİN ETMEK İÇİN KİŞİSEL VERİ KULLANIMI
YABANCI KANUNLARA DAYALI ERİŞİM
KANUNUN ELİ UZUN
İŞE YARAR BİRŞEY YAPMAK
İYİ BİR YASA İYİ BİR UYGULAMA GEREKTİRİR

Alıntı: https://ekitap.alternatifbilisim.org/veri-korumaya-giris.html

Türkiye’de Dijital Gözetim: T.C. Kimlik Numarasından E-kimlik Kartlarına Yurttaşın Sayısal Bedenlenişi


Alternatif Bilişim Derneği yeni bir kitapta bu kez dijital gözetimi tartışmaya açıyor. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde 2011 Bahar Dönemi'nde Yeni Medya Sosyolojisi adlı doktora dersinde bir araya gelen bir grup akademisyen, Türkiye'de dijital gözetim konusuna çalıştı. Daha sonra o çalışma, süre gelen tartışmalar ve araştırmalarla beslendi ve kolektif bir emeğin ürünü olarak Türkiye’de Dijital Gözetim: T.C. Kimlik Numarasından E-kimlik Kartlarına Yurttaşın Sayısal Bedenlenişi kitabı oldu.
Kitap vatandaşını an be an izleyen ‘devlet’ ile gözetlenirken bir başkasını gözetleyen vatandaşı ve yarattığı dönüşümü ele alıyor. Modern devletlerin yeni iletişim teknolojileri yoluyla toplumsal yaşamı ve yurttaşları artan oranda nasıl denetlediğini ve kontrol ettiğini ortaya koyuyor. Gözetimin tüm toplumun yaşamına sirayet ettiği günümüzde yurttaşların nasıl ‘kişiliklerinden soyutlanıp’ birer sayısal bedene dönüştüğünü gözler önüne seriyor.
Kitabın “Dijital Gözetim Olgusuna Kuramsal ve Kavramsal Bakış” başlıkla birinci bölümü, dijital gözetim olgusunun ele alınabilmesi için kavramsal bir çerçeve sunuyor. Günümüzün yeniden yapılandırmacı muhafazakarlık biçimi olan neoliberal söylemin şeffaflık, yönetişim, demokrasi gibi kavramlarının ideolojik olarak nasıl kavranabileceğini detay ve örneklerle açıklıyor.
“Dijital Gözetim Teknolojileri ve Uygulamaları” başlıklı ikinci bölüm ise dijital gözetim amacıyla kullanılan teknolojileri ele alıyor. Bunların başında İnternet iletişiminin takip altına alınması anlamına gelen DPI (Deep packet inspection - Derin paket sorgulama) geliyor. ABD'nin İnternet iletişimini kayıtlaması, Türkiye'de BTK'nın "Güvenli İnternet" filtre sistemi, devletlerin güvenlik kameraları ile tüm alanlarda kurdukları denetim, Türkiye'de son yıllarda oluşan yargı rejiminin "delil" ve "suçlu" bulma çalışmaları, genetik bilgilerimizin bile bir denetim nesnesi olabileceği gerçeği olarak biyopolitika, işyerleri ve çalışma alanlarında yetkililerin hiç konuşmadan, gizlice sürdürdükleri takipleme ve ölçme-tartma çalışmaları, Google gibi araçların bizi izleyip kişiliğimizi ölçerek yanıt döndürmesi, bu şirketlerde kayıtlanan kişisel bilgilerin kötüye kullanılması tehlikesi...
Üçüncü bölüm, tekrar Türkiye'ye dönüyor ve Osmanlı'dan günümüze "nüfus idaresi" ile başlayıp "MERNİS" projesi olarak devam eden yurttaşların kayıtlanması sürecini anlatıyor. “Türkiye’de Yurttaşların Sayısal Kayıtlanması ve Gözetlenmesi: Şecere Kayıtlarından Sayısal Bedenlenişe” başlıklı bu bölümde ise 19. yüzyıldan MERNİS’e ve biyometrik kimlik kartlarına geçiş inceleniyor. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının tüm bilgilerinin tek bir merkezi anahtar: T.C. kimlik numarasıyla erkezileştirilmesi, bireyin doğumdan ölüme, gündelik yaşamın her alanında devlet tarafından dijital olarak kayıtlanıp, sınıflara ayrılmasına dikkat çekiliyor. Özgürlüklerin otoritenin kontrolünün yanı sıra sürekli gözetlendiğini ve kontrol edildiğini düşünen yurttaşlar tarafından da kısıtlandığına vurgu yapılan çalışmada bu derece bireye özel olan verilerin ise hala korunaksız olduğuna dikkat çekiliyor. Bu sorun özellikle kişisel verilerin korunması ve güvenliği konusunda dünyadaki ve Türkiye’deki durumun ayrıntılı bir şekilde ele alındığı dördüncü bölümde ele alınıyor. Kitapta son olarak, Türkiye’de yurttaşın TC. Kimlik numarası ile olsun e-kimlik kartları uygulaması ile olsun sayısal bedenlenişi konusunda genel değerlendirme yapılarak, bu konuda yurttaşı ve yurttaşın kişisel verilerinin güvenliği ile kişisel verileri üzerinde enformasyon hakkını merkeze alan öneriler geliştiriliyor.
Selma Arslantaş Toktaş, Mutlu Binark, Şafak Dikmen, Işık Barış Fidaner, Gülden Gürsoy-Ataman, Elif Küzeci, Alkım Özaygen’in yazdığı kitabı Mutlu Binark yayına hazırladı.
Türkiye’de Dijital Gözetim: T.C. Kimlik Numarasından E-kimlik Kartlarına Yurttaşın Sayısal Bedenlenişi kitabı Friedrich-Ebert-Stiftung Vakfı Türkiye Temsilciliği-İstanbul’un katkılarıyla basıldı. Kitap Alternatif Bilişim Derneği’nin daha önce yayınladığı iki kitap gibi özgür e-kitap olarak da derneğin sitesinden indirilebilecek.
Basılı kitap talebi için: [email protected]
Türkiye’de Dijital Gözetim:
T.C. Kimlik Numarasından E-kimlik Kartlarına Yurttaşın Sayısal Bedenlenişi
ISBN: 978-605-62169-2-3
Mayıs 2012, 184 Sayfa
Yayına hazırlayan: Mutlu Binark
Kapak: Şafak Dikmen
Latex Yerleşimi: Alkım Özaygen
Baskı: Ceylan Mat
Yazıların hakları yazarlara aittir.
Kitabın LaTeX kodları CC Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License altındadır.


İçindekiler
Sunu / Sunuş / Önsöz
Bölüm I: DİJİTAL GÖZETİM OLGUSUNA KURAMSAL ve KAVRAMSAL BAKIŞ

  • Neoliberal Toplumun İktidar Modeli: Yönetişim ve E-devlet
  • Güvenlik Adına Risk Yönetiminin Uygulanması Devletin Yurttaşını Gözetlemesi Olgusunun Nedenleri
  • Modern Dönemin Panoptik Stratejileri
  • Kusursuz Bir İktidar İçin Sürekli Denetim: Biyo-Politika
  • Gözetim ve Denetimin Her Yerdeliğinin Normalleşmesi ve İçselleştirilmesi
  • Panoptikondan Süper Panoptikona
  • Sonuç olarak

Bölüm II: DİJİTAL GÖZETİM TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI

  • Askeri ve İstihbarat Alanları
  • Devlet Yönetimi, Nüfus Sayımı ve Suç Kontrolü Alanları
  • İş Yeri Gözetimi ve Denetimi Alanları
  • Tüketim ve Tüketici Yapılandırması Alanı

Bölüm III: TÜRKİYE’DE YURTTAŞLARIN SAYISAL KAYITLANMASI VE GÖZETLENMESİ: ŞECERE KAYITLARINDAN SAYISAL BEDENLENİŞE

  • Türkiye’de Yurttaşın Sayısal Kayıtlanmasının Kısa Tarihçesi
  • Araştırmanın Yöntemi: E-devlet Kapısı Üzerinde Yurttaşın Sayısal Bedenlenişinin Topografyasını Çıkartmak
  • Türkiye’de Yurttaşın Sayısal Bedenlenişinin Topografyası

Bölüm IV: TC KİMLİK NUMARASI: HUKUKSAL BİR DEĞERLENDİRME

  • Giriş
  • Modern Devletin "Veri Açlığı" ve Hızla Şeffaflaşan Bireyin Hukuksal Kalkanı Elektronik Devlet, Sayısallaştırılmış Yurttaş
  • “Ben” ya da On Bir Hanelik Kimlik Numaram
  • Dijital Çağda Bireysel Özerklik Nasıl Sürdürülebilir?

Bölüm V: GENEL DEĞERLENDİRME
Ekler 1-2-3-4
Kaynakça
Özet
Abstract
Özgeçmişler